Պլատոնիկները հավատը (պիստիս) համարում էին ինչ որ բան գիտենալու ամենացածր մակարդակը: Ասելա թե երբ ամնիջական փորձ չի եղել, որևէ ինքնուրույն մտորում չի եղել, տրամաբանել ու այլընտրանքներն գնահատել չի եղել, բայց մարդ ինչ որ բանիա սկսում հավատալ, ու խոսալ այդ բանի մասին այնպես, ոնց որ թեմայի մեծագույն մասնագետա, ամենինչից տեղյակա ու սաղ մութ անկյունները գիտի: Խոսքը մենակ կրոնականի մասին չի, իրականում հավատալիքներ մենք ունենք կյանքի ցանկացած ոլորտում: Ու օ զարմանք, մեծ մասը բացարձակապես անհիմն: Հավատում ենք, որովհետև կամ մեզ տենց հարմարա, կամ մեզ սովորացրել են հավատալ, կամ մեր մշակույթի անբաժան մասա: Ասենք Հռոմի Պապը /կամ ցանկացած այլ հեղինակություն/ ասելա, որ Երկիրը տափակա, ուրեմն մենք գիտենք, որ դա տենցա, ու երբեք չենք փորձում հասկանալ, թե ինչու, ու ինչու դա կարա տենց չլինի: Պատճառները շատ կարան լինեն, բայց հավատալը, որովհետև գիտակից կամենում ենք հավատալ, այդ պատճառների մեջ գրեթե չի մտնում: Կամ եթե մտնումա, միայն ծայրահեղ կրոնական, միստիցիզմի հետ գրեթե հատվող հարցերում:
Հավատից գոնե մի քիչ վեր բարձրանալու բանալին կասկածամտություննա, ապացույցներ փնտրելը, աշխարհը գիտակից ճանաչելու ձգտումը, ու առհասարակ բանականորեն մտածել սկսելը: Ու քանի որ լայն մասսաները որպես կանոն կառավարվում են հենց հավատալիքների միջոցով, ինչքան ավելի շուտա սկսվում ինքնուրույն, սեփական խելքով մտածելը, այդքան ավելի հեշտա ու արագա ստացվում նմանատիպ կառավարման տակից դուրս գալը:
Երկրորդ մակարդակը բանականությունն էր /դիանոյա/: Իրա մասին վաղը:
No comments:
Post a Comment